Volle maan, hier en daar!

10 maart 2012
Daar ben ik (al)weer. Met een nieuw blogverhaal. Het doet me goed te schrijven en ook te weten dat er vrienden in Nederland zijn, die dit gaan lezen.
Lieve groeten van Trees

Om 7 uur ‘s ochtends schemert er licht achter mijn slaapkamergordijn. Ik sta op. Om kwart over zeven is het volop licht. Om 7 uur ’s avonds zit ik voor mijn voordeur met laptop op schoot mijn mail te beantwoorden. Om kwart over 7 is het donker. Ik ga naar binnen, lampen aan en eten koken. De zon komt en gaat met ijzeren regelmaat, elke dag dezelfde tijd. Ik woon 50 km van de evenaar.
Deze week om half acht ’s avonds was het opeens weer ‘licht’. De maan kwam op, vanachter dezelfde heuvel als de zon. Zo vol en helder, nog niet eerder gezien. In Nederland nu ook volle maan? Ik moet er even over nadenken. Ja, daar nu ook. Maar zeker niet op dezelfde tijd, zeker niet zo helder en ‘dichtbij’.
Ook de studenten zijn luidruchtiger dan anders deze avond. Volle maan..

Het leven hier.
Ik probeer te begrijpen en me in te leven, hoe mensen en kinderen hier leven. Dat kan ik beter opgeven, want na 60 jaar westerse blik zal dat niet meer lukken. Elke dag blijf ik me verbazen over hoe mensen hier kunnen leven en overleven. Bv dat ouders die dat kunnen betalen, hun kinderen zo vroeg mogelijk naar boardingscholen (op kostschool) sturen. Vanaf 8 jaar heel gewoon. Bijna elke zichzelf respecterende school heeft een boardingsection: een lokaaltje met stapelbedden. Dan is je kind dag en nacht op school. Ergens een slaapzaaltje met 30 stapelbedden. Een van de teachers, die meestal ook op het schoolterrein wonen, heeft dan de wekelijkse beurt om voor de boarding kinderen te zorgen. Juist de meer gestudeerde ouders, bv de CCT-ers die ik bezoek, hebben hun kinderen op boardingschools. “Nee, ik zoek ze niet op behalve een keer per drie maanden als er bezoekdag is; beter dat ze zich concentreren op hun schoolwerk.” ( Misschien bedoelen ze te zeggen, ik heb geen vervoer en kan dure boda boda’s niet betalen.) En nergens speeltoestelen of speelmaterialen. Een voetbalveldje en een zelf gemaakte voetbal, dat is wat ik zo nu en dan zie.

Ik probeer me een beetje aan te passen, draag lange rokken en schoenen, die ik thuis niet zou dragen, groet iedereen beleefd met meer dan een zin, en eet vrolijk met mijn handen als ik eten krijg zonder bestek. Dat is het wel ongeveer. De buitenkant een heel klein beetje. Verder blijf ik de msungu, de witte, vreemde vogel, waar iedereen zich over verbaast. Nog nooit matoke gegeten? Wandelen voor je plezier? Niet uitgegeven, wel gereserveerd geld, niet zelf willen houden? Iemand opbellen om te vragen of je de sleutel kan ophalen, ipv een willekeurige student of kind in de buurt roepen en hem opdragen de sleutel te gaan halen.
De verhoudingen hier zijn zeer hierarchisch. Je luistert altijd naar degene boven je. Ook al ben je het er niet mee eens. Ik geloof dat die mogelijkheid nauwelijks opkomt bij de luisteraars. Je vader, moeder, teacher, headteacher, tutor, principal, je politiek leider, je meerdere heeft gewoon altijd gelijk.
Msungu’s hier in Uganda hebben een heel bijzondere positie. Alleen je blanke huid betekent al dat iedereen zeer onderdanig is en voor je gaat rennen. Ik begrijp dat het voor alle scholen een grote eer is dat je hen een bezoek brengt. Alle kinderen lopen uit om je te bekijken. Allereerst het vistorsbook tekenen en daarna word ik gevraagd een woordje te spreken. Het liefst een stichtelijk woordje om de kinderen aan te sporen zich goed te gedragen.
Ik maak liever grapjes - wel moeilijk , de meeste kinderen verstaan nauwelijks engels en staren me aan. Een paar zinnen in het Runyankore , groeten, vertellen hoe ik heet, uit welk land ik kom en daarna in het engels mijn witte armen laten zien en een donkere arm daarnaast. Wat een verschil! Dat ik zie dat ze graag naar me kijken en dat ik net zo graag naar hun mooie zwarte huid kijk. Tussendoor ze steeds laten herhalen wat ik zeg, is hier heel gebruikelijk. ‘ I come from The Netherlands, I come from what...?” Pupils: “The Netherlands. “
Dan is daarna mijn begeleider DPO (hoger in hierarchie dan headteacher, want adjunct directeur van het PTC) aan de beurt die dan rustig een half uur een preek houdt voor de kinderen. Lessen of niet. Hij vertelt ze dat dansen leuk is, maar dat naar de disco gaan, laat naar bruiloften en andere feesten, niet goed is, gevaarlijk, want alcohol, agressieve mannen, enz.
Overal op scholen staan bordjes als: avoid early sex, stay at school till P7, your body is the temple of God, don’t accept gifts for sex, education is the key to success, keep your compound clean. Of het helpt?

Gisteren met de enige vrouwelijke CCT op stap geweest. Ze was meteen ook de beste. Spreekt goed engels.
Samen bezochten we een les engels in P3. Het eerste jaar dat kinderen engels krijgen. De juf heeft het tekstbook van de kinderenen in haar hand. Ze zegt en schrijft op het bord: The teacher is in the school. The doctor is in the hospital. The policeman is at the police station. De kinderen zeggen het een aantal keren na. De juf: the policeman is at the what...? Kinderen proberen het na te zeggen. We noemen dit de talk and chalk ( chalkbord = schoolbord) methode. Daarna gaan de kinderen de drie zinnen in hun schrift overschrijven van het bord. En het is doodstil in de klas. Alle 50 kinderen, dicht op elkaar gepropt, nauwelijks ruimte om hun schriften neer te leggen, luisteren en doen wat de juf zegt.
We gaan naar buiten en de cct geeft commentaar. Begrijpt de juf wel dat waarschijnlijk 70% van de kinderen op deze manier niet door heeft wat ze leren, wat het woord policemen is. Ze kunnen de woorden op het bord oplezen, dat wel. Maar er was geen plaatje, geen voorbeeld, geen uitleg, geen rollenspel, kinderen werd niet gevraagd of ze een police station ergens kenden, werd niet gevraagd, om elkaar uit te leggen wat een politieman is. Ik zag 15 tekstbooks liggen. Ze werden niet gebruikt.
De juf zegt dat ze niet wist dat het anders moet. De CCT is boos en zegt dat dat komt omdat ze niet op de workshop child centered learning is geweest.
Ik stel voor om volgende week samen met haar demonstratielessen aan deze teachers te gaan geven.
Dat wordt met beide handen aangenomen. Vervoer is een groot probleem en ik heb een auto ter beschikking en geld voor fuel. Ik ga dan ook een deel van de les verzorgen. Hoera in de bieb van het PCT heb ik een geschikt kinderboek gevonden om voor te lezen: We’re going on a lion hunt.( We gaan op Berenjacht) met aangepaste plaatjes en gekleurde kinderen. Een heerlijk spannend boek met veel herhalingen erin. Sleutelwoorden tekenen en van te voren bespreken.
De CCT-er laat me haar huisje op het schoolterrein zien. Ze is trots op haar bananenbomen, en andere planten en vruchten. Ik krijg een hele stam matokebananen mee. Dat is de hele oogst van een bananenboom. En vruchten die ik nog niet eerder zag. Daarna krijgen we van de school een lunch aangeboden ergens in een restaurantje vlakbij. Voor de DPO, driver, headteacher, CCT-er, geit met matoke (bananenpuree) en posho ( een soort griesmeelprak) , voor mij rijst met bonen.
Als we thuis zijn vragen de driver en DPO om het niet gebruikte lunchgeld. Ik deel de bananen uit aan de buren.

De dagen vliegen om. Het leven hier is spannend. Zoveel nieuws, zoveel om over na te denken.
Zoveel prachtige natuur, mensen, activiteiten en vooral zoveel vragen...
Wat ik hier het meest mis is goede toegang tot internet, om even snel iets op te zoeken. Om de actualiteit in Uganda en elders te kunnen volgen.
Mochten jullie interessante artikelen, nieuws , sites tegenkomen die met Uganda te maken hebben. Laat het weten en stuur het liefst niet als bijlage maar gewoon in je mail naar me toe.
Foto’s volgen.