1 juli 2012

Lieve lezer,


Om maar met de deur in huis te vallen: ik ben 60 jaar geworden. Ik geloof het zelf nauwelijks en ik voel me gezond en vol energie.

In dit blog wil ik jullie laten meegenieten van mijn 60 jaar feest hier in Uganda. En ik vertel over een weer eens heftig toegeslagen cultuurshock. Neem er maar even een kop thee of koffie bij. Het is een lang stuk geworden.


Verjaardag:

Toen ik besloten had, dat ik toch mijn 60 verjaardag uitgebreid wilde vieren met de mensen hier, hoefde ik verder niet veel meer te doen. Secretaresse Immaculate kan alles: koken, met geld omgaan, plannen en vooral andere mensen inschakelen en organiseren. Verjaardagen worden hier niet gevierd, daar hebben de mensen geen geld voor. Alleen weddings, doopfeesten en burrials. Alle gasten brengen geld mee. Dan worden er rijen stoelen neergezet en iedereen komt gedurende de dag binnen. Gaat op de stoelen zitten en wachten en kijken wat er gaat gebeuren. Meestal een hele rij speeches en dan is er eten. Een burrial duurt de hele dag en de hele nacht. De overledene wordt begraven in de buurt van zijn eigen huis. Er zijn hier geen kerkhoven.

Ik wilde mijn verjaardag wel vieren en het werd een mooie mixture van Ugandese gewoontes en Nederlandse rituelen. Met Nathalie naar de markt geweest en een stof uitgezocht. De kleermaakster van Bushenyi maakte er een mooie rok en hes van.

Mijn verjaardag was op een zondag. Iedereen van de PTC nodigde ik uit. Collega tutors ( die het weekend niet naar huis waren) , principal, adjunct principal ( mijn directe collega) mensen van de gate, van de tuin, van de keuken, secretaresses, en de meiden van de bieb en de store. Als ‘vertegenwoordiger’ een van ‘mijn’ CCT-ers. Die wonen immers allemaal ver weg in ‘het veld’.

En natuurlijk mijn ‘witte’ vrienden: Nathalie ( Nederlandse Ugandese) en haar kinderen, collega Linda (ze was er wel 3 dagen, heel gezellig!) Duitse Anna en mijn buren uit VS. Totaal waren er zo’n 40 mensen.

Het eten is het belangrijkste onderdeel van het feest. Immaculate en ik hadden zorgvuldig een menu samengesteld. Voor de vleeseters koe en geit. En met vlees gevulde sambusa’s. Voor de vegetariërs, Kartoffelsalad ( gemaakt door Anna), macaroni met sausen geraspte kaas (!) (door Linda verzorgd) en vegetarische sambusa’s. Verder g-nut saus ( pindasaus), chapati’s en matoke bananen. Gesneden kool. En watermeloen, ananas en yellows (de gele bananen die wij kennen)

Voor ieder een soda en / of een flesje bier.

Bereiden van het eten duurde uren. Groentes (tomaten, groene paprika, wortels, uien, groene kool) snijden, liefst zo klein mogelijk. Dat zijn ze hier gewend. Deeg kneden voor sambusa’s en chiapati’s. Vuurplaatsen maken, voor grote matoke pannen, voor het bakken van chapati’s, voor het frituren van sambusa’s.

De dag ervoor was mijn tuin en huis al schoon gemaakt. Stukje van de fence open als deur zodat spullen gemakkelijk binnen konden worden gebracht. Vlaggetjes van Nathalie, lampjes van de PTC, 60 ballonnen, studenten kwamen tafels en stoelen, borden, schalen en vorken en tafelkleden brengen. Het was de hele middag druk en gezellig met mensen die kwamen helpen voorbereiden. Ik genoot van alles. Zoals gebruikelijk hier kwamen de gasten minstens een uur later dan gepland. Tegen donker, 7 uur, waren de meeste gasten er wel. De stoelen opgesteld in rijen en iedereen gaat zitten. Gasten verwelkomen en vooral de ‘belangrijke’ gasten ( principal en DPO) met veel egards ontvangen. Daarna welkomsspeech. (Ik wilde geen speeches van anderen, behalve van mezelf ;-). Muzikale Nathalie had met haar gitaar en kinderen 3 verjaardagsliedjes ingestudeerd. Ze leerde de gasten lang zal ze leven en in de gloria en hoeraaaa! En ook nog een zelfbedacht verjaardagsliedje op de wijs van Er is er een jarig. De gasten zongen mee en vonden het fantastisch. Ik op stoel en zij zingen en zwaaien met vlaggetjes. Daarna bidden. Dat hoort hier er altijd bij. Ik had een eigen gebed bedacht en las het gebed voor dat ik al een paar jaar met me mee draag. (Zie foto’s)

Dan kunnen de gasten eten gaan halen. De kinderen mochten van mij eerst. Dat is hier zeer ongebruikelijk. Maar ja het was mijn verjaardag!

Intussen stond de taart te pronken op een speciaal tafeltje. Na het eten onder zingen, de vuurwerkkaarsjes aansteken. De taart aansnijden en iedereen krijgt een klein stukje taart. Hij was heerlijk. Daarna iedereen bedanken voor zijn/haar komst.

En het kampvuur was inmiddels aan. Heerlijk met een paar mensen nog bij kampvuur in mijn tuin gezeten.

Het was een fantastisch feest. Ik heb elk moment genoten. De gasten hebben het ook erg naar hun zin gehad. Weer eens wat anders. De volgende dag gonsde het nog door de PTC dat het zo leuk was geweest. Principal kwam me nog eens bedanken, wilde graag mijn recepten weten en vroeg een copie van mijn gebed. Onvolprezen Immaculate stond om 6 uur in de ochtend alweer de tafelkleden te wassen, en de afwas te doen. Allemaal buiten en in de PTC- kitchen. Ze stuurde studenten om de tafels en stoelen weg te halen en kwam eigenhandig mijn tuin en huis schoonvegen. Ik mag haar graag. Ze is open, lief, zorgzaam en heeft goed contact met alle CCT-ers. Ze is er altijd. Ze lacht veel en graag. We hebben veel lol samen.



Cultuurshock.

De week na mijn verjaardag veel werk. Het onderwijsseizoen is nu op zijn hoogtepunt. Midden in term 2 (van eind mei tot begin augustus) veel activiteiten. Ik bezoek elke dag CCt-ers op hun verzoek. Ik kijk mee naar hun activiteiten , meestal workshops met een groep teachers en of headtechers. Soort eendaagse extra les over bv Instructional Materials, literacy hour in de laagste klassen, conflict hantering voor headteachers. De onderwerpen klinken goed, maar het is totaal niet te vergelijken met onze scholingsactiviteiten of cursussen. Weinig diepgang en weinig participatie van de cursisten. Het is vooral een voordracht van de CCT-er. Ze doen hun best. Maar implementatie is heel moeilijk. De teachers hebben geen tijd en willen geen tijd besteden aan lessen voorbereiden, instructiemateriaal maken. Ze hebben wel wat anders aan hun hoofd dan zich druk maken over onderwijs geven. Bv geen of weinig salaris, tijd besteden aan onderhouden van hun landje, koken is erg tijdrovend, andere zaken om aan geld te komen, sommigen lopen elke dag een uur heen en terug naar hun werk. Weinig support van de headteachers of andere onderwijs mensen.



Afgelopen vrijdag 7.30 uur weg voor bijwonen van slotdag van een Piascy (presidential Initiative on AIDS Strategy for Communication to the Youth)week. Alle 15 scholen van Bisha district hadden een afvaardiging met een gedicht, toneelstuk, dans en zang over het thema: promote PIASCY activities and reduce pregnancies and early mariages among primary school children.

De CCT van Bisya, had hij mij gevraagd om support voor zo’n week. Hij beschreef me zijn droom om met alle kinderen een afsluiting te hebben. Ze zouden allemaal naar de center school komen lopen. Ik vond het een goed initiatief. Later kwam hij met een plan en financieel plaatje. Dat was niet mis. 1,6 miljoen shilling ( = 5000 euro) Hier en daar wat posten weg en verlagen. Er zouden 1500 kinderen komen. Alleen de hoogste klassen. Vanaf sommige scholen is het meer dan 2,5 uur lopen. Op de begroting stond wel lunch voor de gasten en teachers. Niet voor de kinderen. Ik verhoogde het lunch bedrag op voorwaarde dat er voor alle kinderen lunch zou zijn. Het werd ruim 1,3 miljoen shilling.

De dag kwam. Een prachtig gezicht toen ik aan kwam rijden. Overal vandaan uit de heuvels stroomden groepen kinderen toe. De meeste liepen meer dan een uur. Niet 1500 kinderen maar het dubbele aantal kwam opdagen. De lagere klassen ook mee. Lopen kunnen ze hier wel. 15 belangrijke gasten waren uitgenodigd. Een tent op ereplek voor de gasten. Naast het toneel. De kinderen verdringen zich aan de zijkanten en worden met stokken in het gareel gehouden. De meeste kinderen hebben niets gezien. Gelukkig een goede geluidsinstallatie. Om 11 uur kwam het eerst eten al langs. Voor de Vips en headteachers wel te verstaan. De meeste Vips kwamen zo tegen lunchtijd opdagen. Veelal plaatselijk politiek leiders en officers en ministers. Die zijn er vele, ook in een klein district als Buwheju. Vanaf de morgen vuren en kookplaatsen om de lunch voor te bereiden. Ondertussen optredens van alle scholen. Het begon te laat en het programma liep vreselijk uit. Eindelijk lunchtijd om 14.00 uur. Het was even heel erg slikken toen ik merkte dat niet de kinderen maar deze dikbuikige Vips het beste eten kregen en veel. De teachers en headtechers en de 20 kinderen per school die hadden opgetreden, kregen ook eten. De andere kinderen zouden zelf hun lunch hebben meegenomen, (ontbijten kennen ze hier niet en lang niet alle kinderen krijgen een lunch, helaas) of de school zou eten meebrengen en ter plekke bereiden. Ik hoop van harte dat alle kinderen een lunch hebben gehad. Maar ik vertrouw het niet helemaal. Zonder drinken en eten en dan zulke lange afstanden lopen. Ondertussen waren er voortdurend lovende woorden voor de gasten en voor de financierder. ( Ik dus) Het programma zou stoppen om ongeveer 16.00 uur. Maar toen waren nog lang niet alle scholen aan de beurt geweest. Het zou zeker niet lukken om om 17.00 uur klaar te zijn, de speeches te hebben afgewerkt en de prijzen te hebben uitgedeeld. Ik zat me op te vreten. Waarom greep niemand in? Onverantwoord om kinderen na 5 uur nog op weg naar huis te laten lopen. Ze zouden zeker na donker thuis komen. Maar niemand maakte zich er druk om. Om 18.30 laatste groep geweest. Snel nog een paar speeches, voor de gasten wel te verstaan. Ik vertelde de kinderen dat er in mijn land geen enkel kind, geen enkel e jongen, geen enkel meisje was, dat zo mooi en ritmisch kan zingen en dansen. En warrige prijsuitreiking. Om 19.15 reden we weer naar huis. Ik zag in de heuvels groepen kinderen weer terug lopen. Binnen 10 minuten zou het donker zijn.

Het was een zware dag. Ik werd voortdurend aangestaard. Steeds kinderen om me heen. Ik kan wel even een grapje maken, maar al snel gaan ze je aanraken, je haar voelen. Een meisje in het publiek stond op haar tenen te proberen een glimp op te vangen. Ik stond achter haar. Toen ze ineens omkeek en mij zo dicht bij zag staan, schrok ze verschrikkelijk en drukte zich tegen de kinderen naast haar aan. Ze beefde als een rietje. Het is ook wat als ineens zo’n heel vreemd uitziend mens vlak achter je staat.

Ik realiseerde ik me dat ik me vergist had en weer mijn Nederlandse ervaring met dit soort evenementen ( zomerfeest in Wijk, petje af Windroos!) als maatstaf had genomen. Een heftige cultuurshock weer. Kinderen zijn hier geen prioriteit. De Vips krijgen de beste plekken, hebben hun eigen eretribune en krijgen het beste eten. Het verbaasde me vooral zo zeer, omdat het doel van deze week werd omschreven als: Increase HIV/AIDS awareness amomg primary school children.

Het uitlopen van het programma, kinderen in het donker nog zo laat te teruglaten lopen, hebben ze eigenlijk wel iets gedronken deze dag? Ik was doodsbang dat er iets zou gebeuren. Maar ik ben de enige geloof ik die er zo over denkt... Gelukkig maken de blijde kindergezichten en de vele mooie optredens veel goed. Iedereen was heel enthousiast. Zoveel kinderen, zoveel gasten, zo’n prachtig evenement. Dat moet ook in andere centres geïnitieerd worden. Ik heb alweer een officiële aanvraag.

Ik ga er eerst maar eens over nadenken en bijkomen en met deze -overigens heel hardwerkende en aardige CCT er - een gesprek aan om te evalueren en mijn bezorgdheid te uiten.

En wat Unicef vindt van het ondersteunen van een dergelijke activiteit, weet ik ook nog niet. Ik benoem het maar als monitoring van activiteiten van een CCT-er. Vanavond kreeg ik van hem een sms: Thanks for your support to Bisya cc. May God bless you. Barigye.

Zelf heb ik weer veel geleerd. Ik heb nauwelijks invloed, zelfs als ik de belangrijkste financierder ben. Maar ik geef de moed niet op. Nog lange niet. Weer een reden weer eens goed na te denken over cultuur hier en cultuur thuis en wat willen we eigenlijk, wat wil ik eigenlijk? Wat kan ik eigenlijk.?



Lieve lezer, bedankt voor het lezen. May god bless you!




--
adres:
P.T.C. Bushenyi
c/o Theresa Ex
P.O. Box 280
Bushenyi
Uganda

phone: +256704932556